• Αρχική
  • Εθνική Στρατηγική Κυβερνοασφάλειας

Εθνική Στρατηγική Κυβερνοασφάλειας

Oι ψηφιακές τεχνολογίες και, ειδικότερα, το Διαδίκτυο έχουν εισβάλει δυναμικά στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου, με έναν συνεχώς αυξανόμενο ρόλο,  αποτελώντας πολύτιμη πηγή γνώσης/μάθησης και αναπόσπαστο μέρος της λειτουργίας της καθημερινότητάς του. Αναπόφευκτα, πολλές εκφάνσεις της προσωπικής, της κοινωνικής και της επαγγελματικής μας ζωής είναι συνυφασμένες, πλέον, με το διαδίκτυο και τις ψηφιακές τεχνολογίες, γενικότερα. Τα διαδικτυακά περιβάλλοντα και τα ψηφιακά εργαλεία έχουν τεράστιες δυνατότητες και η έκθεση των παιδιών και των νέων σε αυτά προσφέρει πολλαπλές ευκαιρίες και προοπτικές για τη μάθηση και την εκπαίδευση. Στο σύγχρονο αυτό πλαίσιο, είτε το Διαδίκτυο και οι ψηφιακές τεχνολογίες χρησιμοποιούνται για ψυχαγωγία είτε για μάθηση είτε για επικοινωνία, προσφέρουν εργαλεία και δυνατότητες, που μπορούν να ενισχύουν τη ζωή του ατόμου στη  ψηφιακή κοινωνία του 21ου αιώνα.

Ωστόσο, οι ψηφιακές τεχνολογίες και το Διαδίκτυο περιλαμβάνουν σημαντικές προκλήσεις για την ασφάλεια, την ιδιωτικότητα και την ευημερία των παιδιών και των νέων. Η έκθεση σε επιβλαβείς συμπεριφορές ή περιεχόμενο στο Διαδίκτυο μπορεί να οδηγήσει σε οδυνηρές εμπειρίες και κινδύνους (π.χ., έκθεση σε αναξιόπιστες πληροφορίες, παραβίαση της ιδιωτικότητας, ακατάλληλο περιεχόμενο, οικονομικό έγκλημα, διαδικτυακός εκφοβισμός, διαδικτυακή αποπλάνηση, παιδική σεξουαλική εκμετάλλευση, ρητορική μίσους). Οι προκλήσεις αυτές μπορεί να είναι αποτέλεσμα απουσίας ανάλογης κουλτούρας και αποτελεσματικών ψηφιακών δεξιοτήτων, αλλά και ακατάλληλης και μη ουσιαστικής ενημέρωσης των παιδιών και των νέων, ώστε να αποκτήσουν τις ικανότητες εκείνες που θα τους επιτρέψουν να διακρίνουν τους πιθανούς κινδύνους που έχουν να αντιμετωπίσουν διαδικτυακά και να συνειδητοποιούν τις πιθανές συνέπειες των πράξεών τους.

Η δημιουργική και η ασφαλής αξιοποίηση του Διαδικτύου απαιτεί γνώσεις για τις δυνατότητες και προκλήσεις του διαδικτύου και τρόπους αντιμετώπισής τους. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο τα παιδιά, οι νέοι/νέες, αλλά και οι γονείς/κηδεμόνες και οι εκπαιδευτικοί να συνειδητοποιήσουν τους κινδύνους στο Διαδίκτυο, γνωρίζοντας τα εργαλεία και τις στρατηγικές για τη σχετική τους προστασία και αναπτύσσοντας συναφείς δεξιότητες για να μπορούν να αντιμετωπίζουν τους εν λόγω κινδύνους και προκλήσεις. Οι δεξιότητες ψηφιακού γραμματισμού και του γραμματισμού στα μέσα ψηφιακής επικοινωνίας έχουν ζωτική σημασία για την αποτελεσματική και τη δημιουργική χρήση του Διαδικτύου από τα παιδιά, τους/τις νέους/νέες, αλλά και το σύνολο της κοινωνίας. Η ανάπτυξη εγκάρσιων δεξιοτήτων, όπως κομβικές δεξιότητες διαχείρισης πληροφοριών, υπεύθυνης κοινωνικής συμπεριφοράς, αυτόνομης σκέψης και μάθησης, επικοινωνίας και συνεργασίας, επίλυσης προβλημάτων κ.λπ. συναποτελούν μια ευρύτερη πρόκληση για την εκπαιδευτική κοινότητα και την εκπαιδευτική πολιτική.

Επιπρόσθετα, τα παιδιά και οι νέοι/νέες θα πρέπει να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη και τις δεξιότητες ψηφιακού γραμματισμού. ώστε να είναι σε θέση να συμβάλλουν ενεργά σε μια συμμετοχική κοινωνία. Πρέπει να έχουν πρόσβαση και συμβουλές για το πώς να χρησιμοποιούν εργαλεία κατάλληλα για την ηλικία τους, που θα τους βοηθήσουν να δρουν διαδικτυακά με ασφάλεια και υπευθυνότητα. Το επίκεντρο των δράσεων ευαισθητοποίησης και υπευθυνοποίησης χρειάζεται να είναι η ανάπτυξη της αυτοπροστασίας και την προσωπικής υπευθυνότητας στο διαδικτυακό περιβάλλον. Η ευαισθητοποίηση, η απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων και η αποτελεσματική γνώση των ψηφιακών μέσων και του Διαδικτύου αποτελούν βασικά εργαλεία, που προσφέρουν στα παιδιά και στους/στις νέους τη δυνατότητα να αντιμετωπίζουν προβλήματα, που, ενδεχομένως, συναντούν κατά την αξιοποίηση του Διαδικτύου και των ψηφιακών τεχνολογιών.

Το θέμα της αποτελεσματικής και δημιουργικής αξιοποίησης του Διαδικτύου με ασφάλεια και υπευθυνότητα, αποτελεί προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, ως εκ τούτου, και για την Κυπριακή Δημοκρατία. Η Πολιτεία, ακολουθώντας τις ευρωπαϊκές και διεθνείς τάσεις για την Ασφάλεια στο Διαδίκτυο, ενέκρινε, μέσω του Υπουργικού Συμβουλίου, την Εθνική Στρατηγική για την Κυβερνοασφάλεια της Κυπριακής Δημοκρατίας (Αρ. Απόφασης 74.721, Ημερ. Απόφασης 14/2/13 και Ημερ. Ανάθεσης 27/3/13), υπό τον συντονισμό του Γραφείου του Επιτρόπου Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΓΕΡΗΕΤ).

Στο πλαίσιο της εν λόγω στρατηγικής, το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας ανταποκρινόμενο στην ανάγκη προστασίας των παιδιών και των νέων μας, αναφορικά με τις αυξανόμενες προκλήσεις του Διαδικτύου και των ψηφιακών τεχνολογιών, αποδέχτηκε την πρόσκληση για συντονισμό της Ομάδας Εργασίας, υπό τη Δράση 14, για την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου Εθνικού Προγράμματος Ενημέρωσης (Awareness) για τα παιδιά, τους/τις εκπαιδευτικούς και τους γονείς.  Την ομάδα αποτελούσαν 24 φορείς εκπροσωπώντας Υπουργεία, Γραφεία Επιτρόπων, Ακαδημαϊκά Ιδρύματα, δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς, οργανωμένα σύνολα. Στο πλαίσιο αυτό, η Ομάδα Εργασίας υπό τον συντονισμό του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας ανέλαβε, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη «Εθνικής στρατηγικής για ένα καλύτερο διαδίκτυο για τα παιδιά στην Κύπρο», έτσι ώστε να συνεχιστούν, να εμπλουτιστούν και να ενισχυθούν οι δράσεις ενημέρωσης και εκπαίδευσης σε θέματα ψηφιακής ασφάλειας. Η Στρατηγική εγκρίθηκε από το  Υπουργικό Συμβουλίου της Κυπριακής Δημοκρατίας, στις 19 Δεκεμβρίου 2017 (αρ. απόφασης 83.979).

Σημειώνεται ότι δράσεις της Στρατηγικής υλοποιούνται από το Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου Κύπρου, αξιοποιώντας ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για το έργο CyberSafety – Ένα καλύτερο Διαδίκτυο για τα παιδιά στην Κύπρο.